تربیت سخت

پروانه در حال خارج شدن از پیله بود. امّا هر قدر تلاش می‌کرد، موفق نمی‌شد. مدتی دست از تلاش کشید و آرام شد. شخصی که شاهد تلاش پروانه بود، تصمیم گرفت هر طور شده به پروانه کمک کند. برای همین با قیچی پیله را باز کرد. پروانه به راحتی از پیله خارج شد. امّا دیگر نتوانست پرواز کند و باید بقیه‌ی عمر خود را با خزیدن می‌گذراند.

چیزی را که آن شخص نمی‌دانست، این بود که با زحمت خارج شدن پروانه از پیله باعث می‌شد که ماده‌ای از بدنش ترشح شود که بال‌های او را برای پرواز قوی می‌کرد، تا بتواند پرواز کند.

گاهی تلاش،  تنها چیزی است که در زندگی نیاز داریم. پس چرا برخی از ما والدین این حق را از فرزندانمان دریغ می‌کنیم. حق تلاش کردن، حق موفق شدن، حتّی حق شکست خوردن را.

امام موسی کاظم(علیه‌السلام) در این باره فرموده است: «بهتر است طفل در کودکی با سختی‌ها و مشکلات روبه رو شود، تا در جوانی و بزرگسالی بردبار و صبور شود.»[۱]

اگر در صدد آنیم که فرزندانی تلاش‌گر و سخت‌کوش داشته باشیم که عرصه‌های زندگی را یکی پس از دیگری طی کرده و هیچ گاه شکست‌ها، آن‌ها را از پای در نیاورند، پس باید از همین ابتدا آن‌ها را مقاوم بپرورانیم.

اجازه دهیم که فرزندانمان با برخی از سختی‌ها و مشکلات مواجه شوند تاصبور و مقاوم شوند. بگذاریم زمین بخورند تا بلند شدن را بیاموزند. به یاد داشته باشیم که: ناز پرورده تنعم، نبرد راه به دوست.[۲]

والدینی که همواره خواسته‌های کودکان خود را برآورده می‌کنند، ناخواسته به آن‌ها القا می‌کنند که همواره باید خواسته‌های آن‌ها برآورده شود. این کودکان وقتی بزرگ شده و وارد اجتماع می‌شوند، به دلیل تربیت غلط والدین از جامعه انتظار دارند که همه‌ی خواسته‌های آن‌ها را برآورده کند و چون این امکان وجود ندارد، سرخورده شده و به مشکلاتی همچون پرخاشگری یا افسردگی و انزوا دچار می‌شوند.

همچنین کودکانی که پیوسته خواسته‌هایشان در کوتاه‌ترین زمان ممکن برآورده می‌شود، قدرت به تاخیر انداختن خواسته‌هایشان را نداشته و این امر باعث پایین آمدن خودکنترلی در آن‌ها می‌شود، لذا این کودکان به دلیل پایین بودن خودکنترلی‌شان زودتر دچار آسیب‌های اجتماعی از قبیل اعتیاد می‌شوند.

امّا اسلام که دین اعتدال است همواره توصیه کرده که والدین در تربیت از هرگونه افراط و تفریط پرهیز کنند. زیرا افراط و تفریط به فرموده‌ی امام علی(علیه‌السلام) کار نادان است؛ محبت نیز از این قاعده مستثنی نیست. پس شما پدر و مادر همواره این کلام گوهر بار امام باقر(علیه‌السلام) را به یاد داشته باشید که فرمودند: «بدترین پدران کسانی هستند که در نیکی کردن به فرزندشان زیاده‌روی کنند.»[۳]

درشتی و نرمی به هم در، به است
چو رگ‌زن که جراح و مرهم‌ نه است[۴]

پی‌نوشت:
[۱]. کودک، محمدتقی فلسفی، ج۲، ص۲۴۷
[۲]. غزلیات حافظ
[۳]. تاریخ یعقوبى، ج۲، ص۴۸۶
[۴]. بوستان سعدی، باب اول در عدل و تدبیر و رای