با هم تا بهشت
ازدواج و تشکیل خانواده سنت مؤکد اسلام و نیمه دوم دین است و تا آنجا اهمیت دارد که پیامبر عظیم الشأن ما، فرمودند: «هرکس از ازدواج که سنت من است روی بگرداند از من نیست. »
اکنون و بعد از گذشت قرن‌ها از فرمایشات پیامبر اسلام، رهبر بزرگوار انقلاب نیز پیرو توصیه های معصومی علیها سلام نسبت به اهمیت این امر مقدس و پیوند آسمانی توصیه های فراوانی داشته و دارند.
«با هم، تا بهشت»، عنوان گلچینی از فرموده های ایشان پیرامون تشکیل و حفظ خانواده و زندگی زناشویی است که در مناسبت های گوناکون سال های پیش ایراد شده است. یقیناً تأملی در این توصیه‌ها راه‌گشای زوج‌های جوان و جوانان در آستانه ازدواج خواهد بود.
به لطافت گل
اسلام مرد را قوام و زن را ریحان می‌داند. این نه جسارت به زن است نه جسارت به مرد. نه نادیده گرفتن حق زن است و نه نادیده گرفتن حق مرد، بلکه، درست دیدن طبیعت آنهاست. ترازوی آنها هم اتفاقاً برابر است، یعنی وقتی جنس لطیف و زیبا و عامل آرامش و آرایش معنی محیط زندگی را در یک کفه می‌گذاریم، و این جنس مدیریت و کارکرد و محل اعتماد و اتکا بودن و تکیه‌گاه بودن برای زن را هم درکفه دیگر ترازو می‌گذاریم، این دو کفه با هم برابر می‌شود. نه آن بر این ترجیح دارد و نه این بر آن.(۸۷/۲۲/۱۲)
مراسم ازدواج، پله‌ی اول ساده‌زیستی
در همه امور زندگیتان سادگی را رعایت کنید. اولش هم از همین مراسم ازدواج است، از این جا شروع می‌شود. اگر ساده برگزار کردید، قدم بعدی‌اش هم می شود ساده و الا شما که رفتید آن مجلس کذایی مثل اعیان و اشرافهای زمان طاغوت را درست کردید، بعد دیگر نمی‌توانید بروید تو خانه کوچکی مثلاً با وسایل مختصری زندگی کنید. این جور نمی‌شود. دیگر چون خراب شده و از دست رفته است. از اول، زندگی را پایه‌اش را براساس سادگی و ساده‌زیستی بگذارید تا زندگی بر خودتان، بر کسانتان و بر مردم جامعه ان‌شاءالله آسان شود.(۷۴/۶/۱۳)
فرق مهریه و دادوستد مادی
اینکه می‌بینید ما گفتیم ۱۴ سکه بیشتر را عقد نمی‌کنیم، نه برای این است که چهارده سکه بیشتر اشکالی در ازدواج ایجاد می‌کند. خیر. چهارده هزار سکه هم باشد، ازدواج اشکالی ندارد. فرقی ندارد. این برای این است که آن جنبه معنوی ازدواج، غلبه پیدا کند بر جنبه مادی مثل یک تجارت و معامله نباشد. داد و ستد مادی نباشد. اگر تشریفات را کم کردیم، جنبه معنوی تقویت خواهد شد.۲۶/۱۰/۱۳۷۲
مهریه‌ی سنگین، سنت جاهلان است
من از مردم سراسر کشور خواهش می‌کنم که آن قدر مهریه‌ها را زیاد نکنند. این سنت جاهلی است. این کاری است که خدا و رسول (صلوات الله علیه و آله) در این زمان بخصوص، از آن راضی نیستند. نمی‌گوییم حرام است. نمی‌گوییم ازدواج باطل است. اما خلاف سند پیامبر (صلوات الله علیه و آله) و اولاد ایشان و ائمه هدی (علیهاسلام) و بزرگان اسلام است. خلاف روش اینهاست و به خصوص در زمان ما که کشور احتیاج دارد به این همه کارهای صحیح، آسان شود،هیچ مصلحت نیست که بعضی ازدواجها را این طور مشکل کنند. (۷۳/۲/۹)
راه را برای زوج‌های بعدی باز کنید
متأسفانه این پرداختن به تشریفات، ازدواج و مهریه‌های گران و جهیزیه‌های سنگین و مجالس آنچنانی خیلی اخلاقها را فاسد کرده است! شما دخترها و پسرها که عروس و داماد می شوید، پیشقدم شوید. بگویید ما این جوری نمی‌خواهیم، به این زیادی نمی‌خواهیم. وقتی جامعه مشکل دارد وقتی در جامعه فقیر هست باید انسان ملاحظه کند.(۷۲/۱۴/۹)
ازدواج مانع کارتان نشود
جوانانی که مشغول کاری در راه خدا هستند، با گرفتن همسر، با ازدواج، نباید کارشان را متوقف کنند.(۷۶/۹/۱۹)
معنی همکاری زن و مرد چیست؟
مراد از همکاری، همکاری روحی است. اینکه زن ضرورتهای مرد را درک کند، فشار اخلاقی روی او وارد نیاورد، کاری نکند که او در امر زندگی مستأصل شود و خدای نکرده به راه‌های نادرست متوسل بشود. او را به ایستادگی و مقاومت در میدانهای زندگی تشویق کند و تحریص نماید. اگر چنانچه کار او مستلزم این است که یک مقداری به وضع خانوادگی مثلاً رسیدگی کافی نداشته باشد، این را به رخ او نکشد. از طرف مرد هم وظیفه است که ضرورتهای زن را درک کند، احساسات او را بفهمد و نسبت به حال او غافل نباشد.(۷۵/۱۰/۲)
دوران مجردی تمام شد
این طور نباشد که مرد چون در دوران مجردی، ساعت ده شب می‌آمده خانه پدر و مادرش، حالا هم که زن گرفته این طور ادامه بدهد، نه! حالا باید ملاحظه همسرش را بکند.(۷۳/۹/۲)
پدر و مادرِ عروس و داماد وظیفه دارند که...
پدر و مادرها باید سعی کنند محبت زن و شوهرها را – این بچه‌هاشان را – جوانهایی را که ازدواج می‌کنند – تأمین کنند. گاهی ممکن است یک دلخوریهایی پیش بیاید، پدر و مادرها که تجربه‌دارتر هستند، بزرگتر هستند، عاقل‌تر هستند، نگذارند که این دلخوریها به دلسردی زن و شوهر جوان از هم متنهی شود.(۸۰/۱۲/۹)
«بروید با هم بسازید»
از هر چیزی که محیط خانواده را متشنج و دچار افسردگی و هیجانهای بی‌مورد نماید، اجتناب کنید. هم زن و هم مرد بنا را بر سازش و همزیستی و همراهی بگذارند. آنچه در خانواده خیرات وجود دارد، مال زن و شوهر است و در نهایت مال فرزندان است، مال یک طرف نیست. اگر خدای ناکرده در محیط خانواده بی‌محبتی و عدم اطمینان و صمیمت باشد، رنج مال هر دو طرف است.(۷۶/۹/۶)
دل‌آرامش باشید
زن مسلمان باید در محیط خانه، دل‌آرام شوهر و فرزندانش باشد؛ مایه‌ى آرامش زندگى و آسایش محیط خانواده باشد؛ در دامن پرمهر و پرعطوفت و با سخنان پرنکته و مهرآمیزش، فرزندان سالمى را از لحاظ روانى تربیت کند؛ انسانهاى بى‌عقده، انسانهاى خوش روحیه، انسانهاى سالم از لحاظ روحى و اعصاب، در دامان او پرورش پیدا کنند و مردان و زنان و شخصیتهاى جامعه را به‌وجود آورد.(۷۱/۹/۲۵)
آبروداری‌های خیالی
در مصارف گوناگون شخصى و خانوادگى، اسراف فردى صورت میگیرد. تجمل‌گرائى‌ها، چشم و هم‌چشمى‌ها، هوسرانى افراد خانواده، مرد خانواده، زن خانواده، جوان خانواده، چیزهاى غیر لازم خریدن؛ اینها از موارد اسراف است. وسائل تجملات، وسائل آرایش، مبلمان خانه، تزئینات داخل خانه؛ اینها چیزهائى است که ما براى آنها پول صرف میکنیم. پولى که میتواند در تولید مصرف شود، سرمایه‌گذارى شود، کشور را پیش ببرد، به فقرا کمک کند، ثروت عمومى کشور را زیاد کند.(۸۸/۱/۱)
همسران بد
مردى که مى‌تواند آزادانه در جامعه اطفاى شهوت کند و زنى که مى‌تواند بدون هیچ ایراد و اشکالى در جامعه با مردان گوناگون تماس داشته باشد، هرگز در خانواده، همسران خوب و شایسته‌اى نخواهند بود.(۷۶/۷/۱۰)
معیشت خانه با مرد است
قرآن می‌فرماید: «الرجال قوامونَ علی النّساءِ» یعنی سرپرستی امور خانواده به عهده مرد است. مرد باید برود کار کند. معیشت خانواده به عهده اوست. زن هر چه ثروت دارد مال خودش است. اما معیشت خانواده بر دوش او نیست.(۷۹/۶/۲۸)
خیال خام!
مرد نباید خیال کند چون میرود توی کوچه و بازار و با این و آن سر و کله می‌زند و یک شاهی – صنار پور می‌آورد خانه، همه چیز دیگر مال اوست، نه! آنچه او می‌آورد نصف موجودی همه این خانواده است. نصف دیگر این خانم است. اختیارات خانم کدبانویی خانم، رأی و نظر و نیازهای روحی خانم، اینها را باید رعایت کند.(۷۳/۹/۲)
ما با بیکاری خانم‌ها مخالفیم
بعضیها از ما می‌پرسند: شما موافقید زنها بروند کار کنند؟ ما می‌گوییم: البته، ما با بیکاری خانم‌ها مخالفیم، زن اصلاً باید کار کند. البته کار دو جور است: یکی کار داخل خانه و یکی کار بیرون خانه، هر دو کار است؛ اگر کسی استعداد دارد در کارهای مربوط به بیرون منزل، باید انجام بدهد، خیلی هم خوب است. منتها یک شرط دارد، باید جوری باشد که این اشتغال – حتی در داخل خانه – به پیوند زن و شوهر لطمه‌ای نزند. بعضی از خانم‌ها هستند که خودشان را از صبح تا شب می‌کشند بعد که مرد به خانه می‌آید، حوصله یک لبخند زدن به او را هم ندارند. این هم بد است. کارِ خانه را باید کرد اما نه آنقدری که این کارِ خانه به انهدام خانواده منتهی بشود.(۷۲/۱۱/۱۲)
اسلام مانع کار کردن زن نیست؛ اما...
زن اگر خواست برود کار کند، این اشکالی ندارد، اسلام هم مانع نیست. اما این وظیفه او نیست، این بر او واجب و لازم نیست. چیزی که بر او واجب است، عبارتست از حفظ فضای حیاتی برای مجموع این خانواده.(۸۱/۳/۸)
هنر بزرگ بچه‌داری
بعضی از کارهای خانه خیلی سخت است. بچه‌داری از آن کارهای سخت است. شما هر کاری را در نظر بگیرید که خیلی دشوار باشد، در مقابل بچه‌داری در واقع آسان است. بچه‌داری هنر خیلی بزرگی است. مردها یک روز هم نمی‌توانند این کار را انجام دهند. زنها با دقت، با حوصله و با ظرافت این کار بزرگ را انجام می‌دهند. خدای متعال، در غریزه آنها این توان را قرار داده است. ولی همین بچه‌داری کار سختی است که انسان را فرسوده می‌کند و واقعاً از پا می‌اندازد.(۷۴/۸/۲۲)
در طول روز به خانواده سر بزنید
ما به مردها همیشه سفارش میکنیم وقتی کار دارند، اشتغال دارند، از خانه و زندگی قهر نکنند. بعضیها صبح اول وقت می‌روند بیرون تا ساعت ۱۰ شب. نه! ما معمولاً به کسانی که برایشان ممکن است سفارش میکنیم حتی ظهرها را بروند با زن و بچه‌شان باشند. در محیط خانوادگی، غذایشان را بخورند، یک ساعتی با هم باشند، بعد بیایند دنبال کارشان، باز حتماً در زمان مناسب، اول شب بروند بچه‌ها را ببینند، ملاقات خانوادگی حقیقی داشته باشند.(۷۶/۶/۱۸)
ساده باشید و تنگ‌نظر نباشید
اول زندگی را ساده بردارید، هر چه می‌توانید در این جهت سعی کنید. البته، اعتقاد نداریم که افراد بایستی بر عیال خودشان، بر نزدیکان خودشان سخت‌گیریهای تنگ‌نظرانه بکنند. این عقیده را نداریم، اما عقیده داریم که همه از روی عقیده و ایمان و عشق و دل خودشان به یک حدی قانع باشند.(۷۷/۹/۱۲)
نکته‌ای که فقط زنان می‌دانند...
براى یک مرد بزرگ، این همسر کارى را مى‌کند که مادر براى یک بچه‌ى کوچک آن کار را مى‌کند؛ و زنان دقیق و ظریف، به این نکته آشنا هستند. اگر این احساسات و این عواطف محتاج وجود یک محور اصلى در خانه - که آن، خانم و کدبانوى خانه است - نباشد، خانواده یک شکل بدون معنا خواهد بود.(۷۰/۱۰/۴)
اولویت پول‌خرج‌کردن برای خانه
باید خرید کتاب، یکى از مخارج اصلى خانواده محسوب شود. مردم باید بیش از خریدن بعضى از وسایل تزییناتى و تجملاتى - مثل این لوسترها، میزهاى گوناگون، مبلهاى مختلف و پرده و... به کتاب اهمیت بدهند. اول کتاب را مثل نان و خوراکى و وسایل معیشتى لازم بخرند؛ بعد که این تأمین شد به زواید بپردازند.(۷۴/۴/۲۶)
حق ِ زورگویی ندارید
در اسلام به مرد اجازه داده نشده است که به زن زور بگوید و امرى را بر او تحمیل کند. براى مرد در خانواده، حقوق محدودى قرار داده شده است که از روى کمال مصلحت و حکمت است. این حقوق، براى هر کس گفته و تشریح شود، مورد تصدیق قرار خواهد گرفت. همچنین، براى زن نیز در خانواده، حقوقى معین شده است که آن هم از روى مصلحت است.(۷۵/۶/۲۸)
در خلقیات و غرایز زیاده‌روی نباید کرد
مرد و زن، هر کدام طبیعت، اخلاق، روحیات و غرایزى دارند که ویژه‌ى خودشان است. آنها اگر از خلقیات ویژه‌ى خود به طور صحیح استفاده کنند، در خانواده، زوجى کامل و هماهنگ و مساعد تشکیل مى‌دهند. اگر مرد زیاده‌روى کرد، تعادل به هم مى‌خورد. اگر زن هم زیاده روى کرد، تعادل به هم مى‌خورد.(۷۵/۶/۲۸)
چنین چیزى در اسلام وجود ندارد...
بعضى از مردان خیال مى‌کنند که زن وظیفه دارد همه‌ى کارهاى مربوط به آنها را انجام دهد. البته در محیط خانواده، زن و مردى که به هم علاقه دارند، با کمال میل و شوق، کارها و خدمات یکدیگر را انجام مى‌دهند؛ اما انجام دادن از روى میل، غیر از این است که کسى احساس کند، یا این طور عمل کند که گویا وظیفه‌ى زن است که باید مثل یک مستخدم، خدمت مرد را به آن شکل انجام دهد. چنین چیزى در اسلام وجود ندارد.(۷۵/۱۲/۲۰)
بهترین جای تربیت فرزند، آغوش مادر است
کسانى که فرزند و تربیت فرزند و شیردادن به بچه و در آغوش مهر و عطوفت بزرگ کردن فرزند را براى کارهایى که خیلى متوقف به وجود آنها هم نیست، رها مى‌کنند، دچار اشتباه شده‌اند. بهترین روش تربیت فرزند انسان، این است که در آغوش مادر و با استفاده از مهر و محبت او پرورش پیدا کند. زنانى که فرزند خود را از چنین موهبت الهى محروم مى‌کنند، اشتباه مى‌کنند؛ هم به ضرر فرزندشان، هم به ضرر خودشان و هم به ضرر جامعه اقدام کرده‌اند. اسلام، این را اجازه نمى‌دهد.(۷۵/۱۲/۲۰)
از سر و وضع‌تان غافل نشوید!
در کتاب «نکاح» بحث است که مرد و زن بایستى به خودشان برسند. این، نشان‌دهنده‌ى آن است که سر و وضع مرتب، لباس خوب و گرایش به زیبایى، امر مطلوبى در شرع اسلام است؛ منتها آن چیزى که بد و مضر است، آن است که این وسیله‌اى براى فتنه و فساد و تبرج شود. همان‌طور که گفتم، ضررهایش تا خانواده و نسل بعد هم مى‌رسد.(۷۷/۲/۷)
آتشی که هیزم آن مردم هستند
گاهى بعضى ازمسئولین دیدیم آنچنان غرق درکار میشوند که یادشان میرود از وجود همسرانشان و فرزندانشان؛ و این ضایعاتى را درست می‌کند. یعنى اینجورنیست که ما پاى تعارف باشد بگوئیم: آقا! خواهش میکنیم بیشتر شما به خودتان برسید، شما هم بگوئید نه، اشکال ندارد. اینجورى نیست. این یک تکلیفى است که انسان بایستى همسرش، فرزندانش، خانواده‌‌‌‌‌‌اش و کانون خانوادگى را حفاظت بکند. « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ» [ای کسانی که ایمان آورده اید، خود و خانواده خود را از آتشی که هیزم آن مردم و سنگها هستند نگه دارید]؛ خودتان و اهلتان راحفظ کنید.(۸۸/۶/۱۸)
با هم، تا بهشت
قرآن مى‌فرماید که: «قوا انفسکم و اهلیکم نارا وقودها الناس و الحجارة»؛ هم خودتان را حفظ کنید، هم اهلتان را. این خطاب به مردها و زنها، هر دو، است. اهل هر انسانى عبارت است از خانواده و نزدیکان او. زن شما، اهل شما مردها و مرد شما، اهل شما زنهاست. هم خودتان را از غلتیدن در آتش حفظ کنید، هم اهلتان را حفظ کنید. علاوه بر این، حفظ عناصر اصلى داخل کانون خانواده، به حفظ خود انسان هم کمک مى‌کند. همسران؛ زنها، مردها را و مردها، زنها را مى‌توانند از لبه‌ى پرتگاه دوزخ نجات دهند و به بهشت بکشانند.
