یک خانه پر از بندگی
از همه و همیشه شنیده‌ایم که خانواده به عنوان مهمترین واحد تربیتی جامعه می‌تواند نقش مهمی را در سیر پیشرفت یا پسرفت یک جامعه داشته باشد. اما باز همیشه در لا به لای لایه‌های سطحی تربیتی در خانواده گیر افتاده‌ایم. باید بپذیریم که دید تربیتی در دنیای امروز ما نه تنها در خانواده‌های غیرمذهبی بلکه در بین مذهبی‌ها هم دید گسترده‌ای نیست. اهداف تربیتی که در یک خانواده تعریف می‌شود بیشتر برای رسیدن به معیارهایی است که جامعه در اختیار خانواده‌ها قرار می‌دهد، نه یک دین الهی. انسان‌ها چه در نقش پدری و مادری و همسری و چه در نقش فرزندی به سمت انسان خوب بودن آن هم با معیارهای جامعه‌ای که در آن نقشی دارند پرورش می‌یابند نه برای آنچه دین آن را مبنای برتر بودن قرار داده است. فرزندان با نوعی آداب و رسوم و منش مطلوب پرورش می‌یابند بدون این که این ملکات رفتاری و ذهنی با آموزه‌های دینی‌شان به واقع همسو شده باشد. در خانواده‌ها جزییات در رفتارهای خانوادگی بیش از حد خودنمایی می‌کند و جای بدیهیات و اصول را گرفته است. گاهی وقت‌ها می‌بینیم ما روی تغذیه و نوع پوشش و کسب مهارت‌های به روز فرزندانمان به قدری وقت می‌گذاریم که روی اصول دین او نمی‌گذاریم.
هر چه در گوشه کنارهای زندگی نورانی حضرت زهرا (سلام الله علیها) جستجو کردم نیافتم نکاتی را که بیانگر این حساسیت‌های بیش از حد بوده باشد. بلکه با کمی تفکر در سخنان گهربار و رفتارهای پر مهر ایشان در خانواده نورانی‌شان می‌توان فهمید که الگوهای تربیتی که ایشان ارایه می‌دهد؛ مستقیماً روی کلیدی‌ترین مفاهیم زندگی هر فرد دست گذاشته‌اند.
حضرت زهرا...خانواده...ولایتمداری
یکی از این مسایل کلیدی در زندگی هر فرد که جز در خانواده نمی‌توان در حد متعالی خود پرورش یابد، همین مسأله ولایت پذیری است. ایجاد روحیه مطیع بودن و اطاعت محض در خانواده می‌تواند سنگ بنایی باشد بر پرورش روحیه ولایت پذیری. در این بین زن در یک خانواده با ایجاد این روحیه می‌تواند نقش بسیار مهمی را ایفا نماید. در زندگی فاطمه زهرا(س) به وضوح و به تکرار می‌بینیم که ایشان خود را مطیع محض همسر خود نشان می‌دهند.
گوشه‌هایی از تاریخ مواردی را نشان می‌دهد که حتی اگر برای حضرت زهرا (سلام الله علیها) رفتاری ناخشنود بوده است، ولی بنا به خواست همسر خود میل و خواسته خود را نادیده گرفته‌اند.
در صحیح بخاری (۵/۱۷۷) آمده است وقتی حال حضرت زهرا (سلام الله علیها) رو به وخامت گذارد و بیماری‌اش شدت گرفت، جمعی خواستند که به دیدن ایشان بیایند. لذا ازحضرت امیر (علیه السلام) تقاضا کردند که برای آن دو از حضرت زهرا (سلام الله علیها) اجازه بگیرد تا برای عیادتش بیایند. می‌بینیم با این که وجود نورانی حضرت هیچ تمایلی به دیدار ایشان نداشت اما فرمودند: «خانه خانه شماست و بانوی خانه هم بانوی شماست» (البیت بیتک و الحره حرتک) .
این نمونه ها از زندگی بانوی بزرگوار اسلام نمونه‌های دیگری چون امر حضرت امیر (علیه السلام) برای نفرین نکردن اهالی مدینه و بسیاری نمونه‌های دیگر مؤید این مطلب است که نه تنها بروز این روحیه در خانواده برای ایجاد یک فضای امن ضروری است بلکه نمایش و بروز روحیه اطاعت در خانواده باعث پرورش روحیه ولایت پذیری در فرزندان می‌شود. فرزندانی که در خانواده بارها دیده‌اند که مادر ولایت دینی پدر را با کمال میل پذیرفته است می‌توانند بعدها در برابر ولایت الهی و نمایندگانش به راحتی سرخم کند و همه جوانب زندگی‌شان را در راستای دین خدا قرار دهد. در این جور خانواده‌ها از آن روح سرکش و طغیانگری که در خانواده‌های امروزی هست خبری نیست. فرزندسالاری‌هایی که به راحتی بنیان خانواده‌های امروزی را به باد می‌دهد.
حضرت زهرا...خانواده...روح عبادت جمعی
در خانواده‌های امروزی ما عبادت در حال تبدیل به یک روند کاملاً فردی می‌باشد. انگار این نکته مهم فراموش شده است که خانواده‌ها تشکیل می‌شوند که کمکی کرده باشند به روح توحیدی و بروز و اجرای احکام دینی. بررسی در زندگی نورانی حضرت زهرا (سلام الله علیها) نشانگر این مطلب است که آن وجود نازنین به این مهم بسیار پرداخته‌اند. تقویت روحیه عبادی در خانواده و استفاده از روش الگودهی به فرزندان در رفتار مهربانانه آن بانو مشهود است.
انگار خانواده در نگاه ایشان تمرین گام به گام بندگی باشد. از موقعیت‌ها و فرصت‌ها استفاده شده است که مفاهیم عالی دینی طوری به کودکان آموزش داده شود. که فقط در حد حرف و نصیحت و صحبت نباشد. آفتی که این روزها در خانواده‌های ما بسیار دیده می‌شود. در خانواده‌های جوامع امروزی می‌بینیم هر کسی برای خودش روند دینی خودش را دارد. اجتماعات خانوادگی عبادی کمتر دیده می‌شود. برنامه‌های گروهی و خانوادگی برای انجام اعمال عبادی و حتی قول و قرارهای مؤثر اخلاقی در خانواده از خانواده‌ها رخت بربسته است.
در سوره دهر آیه ۸ می‌خوانیم در مورد کسانی که از طعام خود انفاق می‌کنند و در تفاسیر ذیل همین آیات هست که روزی حسن و حسین (علیهم السلام) بیمار می‌شوند و و حضرت زهرا و علی (علیهم السلام) برای شفای ایشان روزه نذر می‌کنند و پس از شفای ایشان همه با هم روزه می‌گیرند و هر سه روز طعام افطار خود را به یتیم و مسکین و اسیر می‌بخشند.
چند سوال:
حضرت زهرا که بهترین زنان عالم است و دعایش بی‌شک مستجاب است چرا برای شفای فرزندانش دعا نکرد؟ و حالا که نذر کرد چرا نذر خانوادگی کرد؟ و نوبت به انفاق که رسید چرا انفاق خانوادگی را به انفاق فردی ترجیح داد؟
می‌توان به جرئت گفت زن در خانواده می‌تواند با مدیریت‌های نرم افزاری خود سمت و سوی خانواده را تعیین کند. می‌تواند با تشویق روح خانواده به سمت اعمال عبادی نمونه عملی خوب و کاملی برای فرزندان و حتی همسر در خانواده باشد و با انتخاب بهترین و تأثیرگذارترین روش تربیتی در خانواده سعادت خود و حتی‌تر نسل‌های بعدی‌اش را نیز تضمین نماید.
