نقش انتخاب همسر در فرزند
اولین عاملی که در شکل‌گیری شخصیت انسان نقش اساسی دارد، وراثت است، بسیاری از اوصاف از طریق وراثت به فرزندان منتقل می‌شود، به همین خاطر است که دانشمندان اسلامی، شروع تربیت یک انسان از همان زمان انعقاد نطفه و بلکه قبل‌تر از آن یعنی انتخاب همسر یا انتخاب مادری یا پدری نیکو می‌دانند.
در همین باره رسول‌خدا (صلی‌الله علیه و اله) فرمودند: «انظُر في أَيِ نِصابٍ تَضَعُ ولَدَك، فإِنَ العِرْقَ دَسَّاس. بنگر فرزند خود را در كجا قرار می‌دهی كه خون تأثير خود را باقى می‌گذارد.» [۱]
نمی‌توان از نقش مؤثر قانون وراثت در تربیت انسان غافل شد، زیرا که به تعبیر روایات زمینه‌های اصلی سعادت شقاوت انسان‌ها در خانواده شکل می‌گیرد. همچنین رسول خدا (صلی‌الله علیه و اله) دراین‌باره فرمودند: «الشقيّ من شِقى في بطن امّه و السّعيد من سعد في بطن أمّه.» [۲] معنای این حدیث آن است که زمینه سعادت و شقاوت فرزند در رحم مادر و نطفه پدر است.
درواقع پدر و مادر زمینه‌ساز سعادت یا شقاوت فرزندان خود هستند و به جهت تأثیر فراوانی که در تکوین شخصیت فرزندان دارند، انسان باید در انتخاب همسر دقت بسیاری بنماید و تا آنجا که می‌تواند طبق موازین شرع و دین اسلام عمل کند.
ازاین‌روست که علی بن ابی‌طالب (علیه السلام) آنگاه‌که قصد ازدواج دارد به برادر خویش، عقیل بن ابی‌طالب که در علم «انساب» معروف بود و ذهن و سینه‌اش گنجینه‌ای از اسرار خاندان گوناگون عرب بوده می‌فرماید: «زنی را برای من اختیار کن که از نسل دلیرمردان عرب باشد تا با او ازدواج کنم و او برایم پسری شجاع و سوارکار به دنیا آورد.» [۳] و عقیل در پاسخ برادر گفت: «با ام‌البنین کلابیه ازدواج کن زیرا در عرب شجاع‌تر از پدران و خاندان وی نیست.»
و سپس در مورد جد مادری ام البنین، ابوبراء عامر بن مالک که در آن روز از جهت دلاوری و شجاعت کم‌نظیر بود می‌گوید: «ابوبراء عامر بن مالک جد دوم فاطمه کلابیه از شجاعت در میان قبایل عرب بی‌نظیر است و کسی را شجاع‌تر از او جز حضرتت نمی‌شناسم ازاین‌رو او را بازی‌کننده با شمشیرها (ملاعب الاسنة) می‌نامند.» [۴]
گویی نگاه نافذ علی از مرز زمان‌ها عبور کرده و کربلا را با همه سختی‌هایش می‌بیند و برای یاری حسین (علیه السلام) از امروز در پی مادری شجاع از خاندان شجاع و دلیر است تا فرزندی چنان عباس، پدر فضیلت‌ها، به دنیا آورد و او یاریگر حسین در کربلا باشد.
در خاندان و تبار پاک ام‌البنین چند ویژگی مهم وجود دارد که همگی در وجود عباس (علیه السلام) به ظهور رسید.
الف: شجاعت و دلاوری که در کربلا زیباترین چهره خویش را نمایاند.
ب: ادب و متانت و عزت‌نفس که در زندگانی ۳۴ ساله عباس بن علی به‌وضوح دیده می‌شود.
ج: هنر و ادبیات که ام البنین از «دایی» خویش لبید شاعر به ارث برده بود و فرزند عزیزش عباس (ع) از مادر ادیبه خود.
د: ایثارگری و احترام به حقوق دیگران که نمود آن در عشق به ولایت و امامت متجلی شد.
ه: وفا و پایبندی به تعهدات.
مهم‌ترین درسی که از ازدواج حضرت علی (علیه السلام) و ام‌البنین(سلام الله علیها)، می‌آموزیم داشتن معیارهای منطقی و صحیح در انتخاب همسر آینده است.
اگر جوانان ما معیارهای اخلاقی و معنوی را جایگزین معیارهای مادی و ظاهری کنند زندگی مشترک آن‌ها باسعادت و سلامت خانوادگی توام خواهدبود. ملاک‌های مادی و صوری ناپایدار بوده و به زندگی رنگ سبز عشق و محبت نمی‌بخشد و با از دست دادن یک امتیاز مادی پایه‌های زندگی‌ای که با آن‌ها بناشده است سست شده و فروریختن سقف خانواده حتمی خواهد بود. چنانچه رسول رحمت (صلی‌الله علیه واله) می‌فرماید:
«کسی که با زنی به خاطر مال او ازدواج کند خداوند او را به حال خود وا‌می‌گذارد و کسی که به خاطر زیبایی زنی با او ازدواج کند در او مسائل ناخوشایند می‌بیند و آنکه به خاطر دین زن با او ازدواج کند خداوند مال و زیبایی را هم برای او قرار می‌دهد»[۶] [۵]
منابع:
[۱] نهج الفصاحة (مجموعه كلمات قصار حضرت رسول صلى الله عليه و آله) نويسنده: پاينده، ابو القاسمص ۲۶۶
[۲] تفسیر صافی جلد ۲ ص ۱۸۹
[۳] قمر بنی هاشم، مقرم، ص ۱۵.
[۴] تنقیح المقال، علامه مامقانی، ج ۳، ص ۷۰ با ترجمه
[۵] وسایل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج ۱۴، ص ۲۹
[۶] سه پاراگراف آخر(حوزه نت)
